Stopa cukrzycowa – przyczyny, zapobieganie

W poprzednich artykułach pisaliśmy o odleżynach i ranach owrzodzeniowych. Tym razem skupimy się na kolejnym rodzaju ran przewlekłych, czyli na stopie cukrzycowej, znanej też jako zespół stopy cukrzycowej. To typ ran, który wymaga wielodyscyplinarnego podejścia i wdrożenia indywidualnego leczenia. Stopa cukrzycowa – co to za rana, jakie są przyczyny jej powstawania i jak można jej zapobiegać? Odpowiadamy.

Stopa cukrzycowa – czym jest?

Jak już sama nazwa wskazuje, jest to rodzaj uszkodzenia skóry rozwijający się w różnych częściach stopy, ściśle powiązany z cukrzycą – narażone na nią są osoby zmagające się z tą chorobą (więcej o samej cukrzycy pisaliśmy tutaj). 

Zespół stopy cukrzycowej to poważne powikłanie cukrzycy charakteryzujące się obecnością owrzodzeń, infekcji i, w najgorszych przypadkach, destrukcją głębokich tkanek stopy. Zazwyczaj jest spowodowane istnieniem zaburzeń metabolicznych, neurologicznych i naczyniowych związanych z cukrzycą. Może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych – nawet do amputacji. Gojenie ran u osób chorujących na cukrzycę jest bowiem trudniejsze ze względu na gorsze krążenie krwi i osłabienie układu odpornościowego. Problem dotyczy głównie pacjentów z długotrwale niekontrolowaną cukrzycą, gdzie wysoki poziom cukru we krwi prowadzi do uszkodzeń naczyń krwionośnych i nerwów.

Wśród zmian typowych dla stopy cukrzycowej wymienia się:

• infekcje – osoby chorujące na cukrzycę są bardziej podatne na infekcje, zarówno bakteryjne, jak i grzybicze. Jest to spowodowane osłabieniem układu odpornościowego oraz zaburzeniami w mikrokrążeniu, które utrudniają skuteczną odpowiedź organizmu na infekcje. Może to prowadzić do powstania trudno gojących się ran, a te z kolei przekształcić się w owrzodzenia.
• modzele – w wyniku zaburzeń czucia, pacjenci z neuropatią cukrzycową często nie odczuwają nacisku i tarcia na stopach. Prowadzi to do powstawania modzeli, czyli zgrubień warstwy rogowej naskórka, które mogą stać się ogniskiem dla dalszych komplikacji. Modzele mogą ukrywać różne uszkodzenia skóry, co sprawia, że te problemy mogą być niedostrzegane i nieleczone przez długi czas.
• owrzodzenia – uszkodzenie nerwów prowadzi do utraty czucia w stopach, co sprawia, że pacjenci mogą nie zauważyć drobnych urazów, które następnie rozwijają się w poważne owrzodzenia. Cukrzyca powoduje też angiopatię, czyli uszkodzenie naczyń krwionośnych, co utrudnia gojenie się ran i sprzyja powstawaniu owrzodzeń.
• artropatia neurogenna – w wyniku neuropatii cukrzycowej może dojść również do artropatii neurogennej (znanej też jako stawy Charcota). Jest to stan, w którym dochodzi do destrukcji stawów i kości stopy na skutek utraty czucia i mikrourazów. Stawy Charcota prowadzą do poważnych deformacji stopy, co z kolei zwiększa ryzyko powstawania ran i owrzodzeń.
• destrukcja tkanek głębokich – w skrajnych przypadkach nieleczone owrzodzenia mogą prowadzić do destrukcji tkanek głębokich, w tym mięśni, ścięgien i kości. Jest to bardzo niebezpieczny stan. Gdy destrukcja tkanek jest znaczna, jedynym rozwiązaniem może być amputacja.

Stopa cukrzycowa – przyczyny powstawania:

Istnieje wiele czynników, które wpływają na pojawienie się ran związanych z zespołem stopy cukrzycowej. Część z nich wynika bezpośrednio z powikłań cukrzycowych. Do najważniejszych przyczyn można zaliczyć:

• neuropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerwów) – długotrwała hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia nerwów obwodowych, co skutkuje neuropatią cukrzycową. Objawia się to utratą czucia w stopach – pacjent nie odczuwa bólu ani drobnych urazów. Może to również prowadzić do osłabienia mięśni i zmiany kształtu stopy, co zwiększa ryzyko urazów i powstawania ran.
• angiopatia cukrzycowa (uszkodzenie naczyń krwionośnych) – przewlekła hiperglikemia prowadzi także do uszkodzenia naczyń krwionośnych, co powoduje niedokrwienie i niedotlenienie tkanek. Zmniejszony przepływ krwi utrudnia gojenie się ran i zwiększa ryzyko infekcji. Z kolei uszkodzenie drobnych naczyń krwionośnych (mikroangiopatia) sprawia, że tkanki stóp są mniej odporne na urazy i infekcje.
• niewłaściwe obuwie – noszenie źle dopasowanego obuwia może prowadzić do powstawania modzeli, pęcherzy i owrzodzeń. W połączeniu z neuropatią, pacjent może nie odczuwać tych urazów, co prowadzi do ich zaostrzenia.Co więcej, obuwie bez odpowiedniej amortyzacji i wsparcia może zwiększać nacisk na pewne obszary stopy, prowadząc do powstawania ran. 
• niewłaściwa pielęgnacja stóp – brak odpowiedniej pielęgnacji stóp, np. nieodpowiednie obcinanie paznokci, mycie nóg nieodpowiednimi preparatami czy niedokładne osuszenie stóp może prowadzić do powstawania drobnych urazów i infekcji. Sprzyja temu też brak regularnych kontroli stóp przez osobę chorującą na cukrzycę.

Stopa cukrzycowa – profilaktyka

Jak można już zauważyć, zespół stopy cukrzycowej to niebywale niebezpieczna przypadłość wynikająca z powikłań cukrzycowych. Na szczęście można wyrobić szereg dobrych nawyków, które pomogą uchronić się przed tymi przewlekłymi, trudnogojącymi się ranami. Poniżej przedstawiamy listę najważniejszych zasad – ich przestrzeganie pomoże uchronić się przed stopą cukrzycową. 

Regularne kontrolowanie poziomu cukru we krwi – to elementarna zasada. Utrzymywanie poziomu cukru w normie jest kluczowe dla zapobiegania rozwijania się uszkodzeń nerwów i naczyń krwionośnych.

Codzienna higiena i kontrola stóp – to profilaktyczne zadanie, dzięki któremu można w porę zauważyć każdą zmianę na stopie i w odpowiednim czasie zainterweniować. Im wcześniej zostanie wdrożone leczenie, tym mniej wymagające i bolesne będzie. Dokładne osuszanie stóp (zwłaszcza przestrzeni między palcami), regularne sprawdzanie stóp pod kątem skaleczeń, pęcherzy, otarć, zaczerwienień i innych nieprawidłowości powinno stać się rutynowym elementem codziennej pielęgnacji. Warto także cyklicznie oddać się pod opiekę podologa – profesjonalna opieka podologiczna może pomóc w zapobieganiu i leczeniu problemów ze stopami.

Noszenie odpowiedniego obuwia – warto poświęcić chwilę na wybór butów, które dobrze leżą, są wygodne i nie powodują ucisku ani otarć. Co więcej, osoby narażone na powstawanie ran na stopach powinny unikać chodzenia boso. Zwiększa to ryzyko powstawania urazów i rozwijania się infekcji.

Unikanie palenia tytoniu – nie od dziś wiadomo, że palenie tytoniu jest niezdrowe. Warto mieć jednak dodatkowo świadomość, że uszkadza ono naczynia krwionośne i pogarsza krążenie, co zwiększa ryzyko powstawania między innymi owrzodzeń.

Odpowiednia dieta i aktywność fizyczna – zdrowy styl życia poprawia ogólny stan zdrowia. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna polepsza krążenie krwi w nogach i stopach. Należy także ustalić jadłospis odpowiedni dla osób chorujących na cukrzycę.

Podsumowanie

W przypadku osób narażonych na zespół stopy cukrzycowej profilaktyka jest kluczowa. Dzięki kontrolowaniu poziomu cukru we krwi, a także regularnej i odpowiedniej pielęgnacji stóp oraz dbaniu o ogólny stan zdrowia można znacznie zmniejszyć ryzyko powstawania ran. Dlatego tak ważne jest wypracowanie właściwych nawyków.

<To jest wyrób medyczny. Używaj go zgodnie z instrukcją używania lub etykietą.

Podmiot prowadzący reklamę: Inkontynencja Sp. z o.o.>