Szczególna wrażliwość na pokarmy, cząstki unoszące się w powietrzu, leki czy składniki kosmetyków to bardzo częsta przypadłość, której obecność w dobie postępu cywilizacyjnego stale rośnie. Bardzo prawdopodobne, że Ty lub ktoś z Twojego najbliższego otoczenia w którymś momencie swojego życia wykaże jej objawy. Według “Białej Księgi Alergii”, opublikowanej w 2011 roku przez WAO (World Alergy Organization), na różne odmiany uczuleń cierpi aż 40% populacji, czyli więcej niż co trzeci człowiek.
Spis treści poradnika:
Falstart układu odpornościowego, czyli nieprawidłowa reakcja immunologiczna
Pojęcie “alergia” pojawiło się w medycynie stosunkowo niedawno, na początku XX wieku. Jednak nasze ciała od zawsze podobnie reagowały na zewnętrzne czynniki. Zanim zrozumieliśmy mechanizm powstawania uczulenia, było ono częścią wielkiego zbioru schorzeń o niewiadomych przyczynach, a objawy alergii brano za samą chorobę. Dziś mamy do dyspozycji testy, które pozwalają alergologom precyzyjnie ustalić, czego musimy unikać, by nie doświadczać nieprzyjemnej, a czasem nawet groźnej reakcji organizmu na alergeny.
– Za powstawanie alergii odpowiada nasz układ immunologiczny. To rodzaj nieprawidłowej reakcji na czynniki, które dostają się do organizmu drogą wziewną, pokarmową lub wnikają przez skórę. – wyjaśnia Maciej Wierzchowski, alergorog z kilkunastoletnim doświadczeniem. – Chodzi o zmianę jakościową. Oznacza to, że nasze tkanki wysyłają sygnał alarmowy dotyczący substancji, które nie są groźne lub są mało szkodliwe dla ludzkiego organizmu.
Co teraz uczula? Najczęstsze przyczyny i objawy alergii
W rezultacie, gdy pojawia się alergia, objawy można porównać do samobójczego gola na boisku piłkarskim. Albo do fałszywego alarmu, który jest niewspółmierny do zagrożenia. Z bliżej nieznanych przyczyn coraz częściej nasze ciała reagują niewspółmiernie do zagrożenia, czyniąc z uczulenia jedną z najbardziej rozpowszechnionych chorób cywilizacyjnych. Jeśli chodzi o objawy, alergia może manifestować się bardzo różnie, w zależności od czynników zewnętrznych, które właśnie dały o sobie znać.
– Pyłki roślin, roztocza, pokarm, leki, kosmetyki, specyficzne mikroskładniki związane np. z sierścią zwierząt czy umeblowaniem – wylicza dr Wierzchowski. – Każdy z tych czynników może dać podobne objawy. Dlatego bardzo ważne są dwie kwestie. Po pierwsze: trzeba ustalić, że mamy do czynienia z objawami alergii, a nie chorobą wywołaną przez mikroby, po drugie: musimy ustalić, co uczula, zwłaszcza w przypadku nawracających ataków.
Kumulacja uczuleń. Co to jest alergia krzyżowa?
Współczesna alergologia wyodrębnia najczęstsze reakcje uczuleniowe. Ważne jest także, by ustalić, czy nie zaszedł przypadek alergii krzyżowej. Wówczas chory musi uważać na więcej niż jeden z czynników alergizujących. Jak to możliwe?
– Załóżmy, że organizm wytworzył przeciwciała IgE w reakcji na występowanie pyłków. Tak naprawdę alergia i jej objawy to reakcja na konkretną substancję chemiczną występującą w dużym nasileniu podczas okresu pylenia. Ta sama substancja może występować w konkretnym pokarmie. Może się on okazać następnym alergenem – wyjaśnia dr Wierzchowski i dodaje: – Najlepszym przykładem jest kombinacja pyłków brzozy i jabłek, które niezależnie od siebie zawierają profilinę.
Sprawdź objawy alergii. To sygnał do zdecydowanego działania
Objawy alergii krzyżowej mogą dotyczyć nawet 5 % populacji. Im szybciej i precyzyjniej uda się ustalić listę alergenów, tym skuteczniej można przeciwdziałać stanom alergicznym. Unikanie alergenów to nie wszystko (zresztą nie zawsze da się prosto wyeliminować kontakt z “zaprzyjaźnionymi” substancjami). W takim wypadku mamy do dyspozycji specjalistyczne leki na alergię oraz inne rozwiązania, takie jak odzież dla alergików z objawami skórnymi czy specjalne produkty spożywcze niezawierające alergizujących związków.
Jakie objawy dają poszczególne alergie?
na roztocza | na pyłki roślin | na sierść | na pleśnie | pokarmowe |
– poczucie zatkania nosa o poranku, – spływanie wydzieliny w gardle, – objawy astmy. | – kichanie, – katar sienny (wodnisty), – swędzenie nosa, – łzawienie, – zmiany skórne. | – łzawienie i czerwone spojówki, – katar i kichanie. | – zapalenie krtani, – świszczący oddech, – duszność, – zatkany nos. | – pokrzywka, – azs (atopowe zapalenie skóry), – biegunka, – nudności i wymioty. |
Bez ustalenia przyczyn ani rusz. To jedyny sposób na celową terapię alergii i jej objawów
Dlaczego objawy alergii pojawiają się tak często, najczęściej nagle, bez sygnałów ostrzegawczych? Należy je powiązać z nasileniem się występowania w pobliżu człowieka rozmaitych czynników, na które musi odpowiedzieć nasz układ odpornościowy. Czasem podpowiedzią dla osoby cierpiącej na alergię będzie powiązanie czasu i okoliczności jej nasilenia. Wystarczy znać odpowiedź na pytanie, co teraz pyli, by powiązać katar sienny i silne łzawienie z pyłkami sosny czy leszczyny. Niekiedy można skojarzyć reakcje alergiczne z pojawieniem się w domu zwierzaka. Gdy pojawia się alergia, objawy są najczęściej dość wyraźne. Jednak w każdym wypadku ostateczną odpowiedź da nam dopiero przeprowadzenie testów alergologicznych.