Jak prawidłowo rozpoznać rodzaj i stopień oparzenia?

Oparzenia to szeroka lista urazów różnych stopni i rodzajów, do których dochodzi bardzo często z powodu nieuwagi lub nieszczęśliwego zdarzenia. Niektóre są powierzchowne i nie wymagają specjalnej uwagi – szybko się goją, nie zostawiając blizn. Poważne i rozległe oparzenia są jednak bardzo niebezpieczne, mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia skóry i narządów wewnętrznych, a nawet do śmieci. Jak rozpoznać stopnie i rodzaje oparzeń?

Czterostopniowa skala oparzeń

Dla zunifikowania pojęcia oparzenia, urazy te ujmuje się w czterostopniowej skali. Określa ona głębokość urazu oraz określa w punkach procentowych powierzchnię skóry, która została uszkodzona.

Oparzenia I stopnia

Urazy I stopnia nazywane są również powierzchownymi, ponieważ obejmują jedynie uszkodzenie naskórka. Cechami charakterystycznymi takich oparzeń jest silny ból oraz postawnie rumienia. Sama rana goi się bardzo szybko, około jednego tygodnia i nie pozostawia widocznej blizny.

Oparzenia II stopnia

Oparzenia te określane są w medycznej nomenklaturze jako pośrednie. Również są bardzo bolesne, ale w swej rozległości obejmują więcej niż sam naskórek. Oparzenia II pośrednie powodują urazy w części grubości skóry właściwej. Ich skutkiem są powstające surowicze pęcherze i widoczne zaczerwienienie. Przy zachowaniu odpowiedniej pielęgnacji, oparzenia II stopnia goją się do 3 tygodni i nie powinny pozostawiać widocznych blizn.

Oparzenia III stopnia

Oparzenia te dotyczą pełnej grubości skóry wrażliwej. To bardzo poważne urazy, mogące stanowić zagrożenie dla życia pacjenta lub grożące trwałym uszczerbkiem na zdrowiu. Skóra w miejscu oparzenia jest twarda, zbielała i ma fakturę przypominającą wosk. Poszkodowany nie odczuwa bólu, ponieważ uszkodzone zostały nerwy skórne. Oparzenia III stopnia najczęściej wymagają leczenia operacyjnego oraz późniejszej rehabilitacji. Proces gojenia trwa kilka tygodni i pozostaje po nich blizna, a niekiedy mogą również powodować powstawanie przykurczy.

Oparzenia IV stopnia

To najcięższy rodzaj urazów, w którym dochodzi nie tylko do uszkodzenia pełnej grubości skóry, ale również głębszych struktur – mięśni, ścięgien, kości i stawów. U poszkodowanych występuje zwęglenie oparzonych części ciała oraz martwica tkanek. Oparzenia IV stopnia mogą prowadzić do śmierci. Leczenie w warunkach szpitalnych obejmuje między innymi autoprzeszczepy.

Najczęściej spotykane rodzaje oparzeń

Oparzenia termiczne gorącymi płynami

Oparzenia gorącymi płynami to jedne z najczęstszych wypadków zdarzających się w domu. Wymagają udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy, aby nie doszło do uszkodzenia białka w tkankach oraz martwicy. Pierwsza pomoc przy poparzeniach gorącą wodą, parą lub olejem obejmuje przede wszystkim chłodzenie miejsca krytycznego pod zimną bieżącą wodą, od 15 do 30 minut.

Oparzenia chemiczne 

Oparzenia chemiczne to urazy powstające wskutek bezpośredniego kontaktu żrącej substancji (kwaśnej lub zasadowej) ze skórą, błonami śluzowymi, oczyma lub drogami oddechowymi. Bardzo często dochodzi do nich w przemyśle, ale również w domu może dojść do poparzenia chemicznego, na przykład kwasem solnym. Są to oparzenia bardzo bolesne, powodujące zmiany koloru skóry i rumień oraz pęcherze. Pierwsza pomoc obejmuje przede wszystkim zdjęcie wszelkich ubrań nasączonych środkiem chemicznym, włącznie z bielizną i polewanie miejsca oparzenia dużą ilością zimnej, bieżącej wody. W wielu sytuacjach niezbędne jest natychmiastowe wezwanie karetki pogotowia.

Oparzenia elektrycznie

Poparzenia wskutek działania prądu niskonapięciowego, wysokonapięciowego lub łuku elektrycznego należą do najbardziej niebezpiecznych. Mogą skutkować wystąpieniem martwicy skóry lub głęboką zmianą ogólnoustrojową, z zaburzeniem rytmu serca włącznie. Tego typu urazy często prowadzą do śmierci poszkodowanego. Udzielanie pierwszej pomocy to przede wszystkim odcięcie osoby porażone od źródła prądu i jak najszybsze wezwanie personelu medycznego. Pacjenta można przykryć kocem izotermicznym, a w razie konieczności wykonać masaż serca lub sztuczne oddychanie, próbują przywrócić podstawowe funkcje życiowe. 

Oparzenia słoneczne

Oparzenia słoneczne mają zwykle łagodny przebieg i pojawiają się od 1 do 4 godzin po nasłonecznieniu. Na skórze mogą pojawić się obrzęk, rumienie lub pęcherze. Zykle chłodzenie obolałego miejsca zimną bieżącą wodą oraz stosowanie środków przeciwbólowych i wychładzających w żelu lub sprayu pomaga. Ważne jest, aby osoba poparzona unikała dalszego nasłoneczniania urażonych miejsc. Niekiedy może zajść konieczność kontaktu z lekarzem.

Jak przygotować się na oparzenia

Oparzenia to bardzo często spotykane urazy. Zwykle mają łagodny przebieg i kończą się na ranach I stopnia, dlatego nie wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej i dobrze reagują na podstawowe środku chłodzące oraz przeciwbólowe. Warto więc wyposażyć domową apteczkę w preparaty dostępne w żelu lub sprayu oraz jałowe i hydrożelowe opatrunki. Wcześniejsze przygotowanie znacznie pomaga prawidłowo reagować w sytuacjach kryzysowych.